Boodschappen doen, Iets dat voor veel mensen weinig belastend is, kan voor mensen met hersenletsel een enorme opgave zijn:

Overprikkeling

De producten in allerlei kleuren, geuren, soorten en maten. Andere mensen. Rondrijdende karretjes. Muziek en gesprekken op de achtergrond. Vragen die gesteld worden. TL buizen. Dit zijn enkele voorbeelden van prikkels die mensen met hersenletsel vaak moeilijk kunnen filteren. Alle prikkels komen even hard binnen, doordat het zogenaamde filtermechanisme kapot is. Prikkels stapelen zich op en overprikkeling, met alle gevolgen van dien, ligt op de loer. Zo kan die vraag of je de koop of gewone zegels wil er bijvoorbeeld 1 te veel zijn. Je raakt in paniek, omdat je niet meteen weet wat er bedoeld wordt of je reageert misschien nors. En het stempel van onbeleefd is al gauw gezet. Wisten omstanders maar beter, want een dergelijk stempel is natuurlijk onterecht.

Emmer

Wisten omstanders maar dat die muziek op de achtergrond voor jou kan voelen alsof je eerste-rangs staat op een rock concert. En dat je tegen de tijd dat je de kassa hebt bereikt, doodmoe bent van het constante gevecht om maar niet op al die prikkels te reageren. Het leggen van de producten op de band gaat niet snel genoeg en je hoort het gezucht van wachtenden achter je. En terwijl jij stilstaat, racen je hersenen maar door. Rustig nadenken over die simpel lijkende vraag van de caissière zit er dus niet in. Het was dan ook de druppel die de emmer liet over lopen.

Overprikkeling en oververmoeidheid kan restverschijnselen doen versterken.

Tips

Compleet afsluiten van prikkels is niet mogelijk. Daarnaast kan dat er ook voor zorgen dat je heftiger reageert op prikkels als ze er wel zijn.
Misschien heb je iets aan onderstaande tips om het boodschappen doen iets dragelijker te maken:

• Allereerst planning. Probeer een gestructureerde dag en weekplanning aan te houden. Structuur zorgt voor rust en biedt houvast. Jij, maar dus ook je hersenen weten dan beter waar ze aan toe zijn. Zorg in de planning voor voldoende rustmomenten. Doe dan ook even echt helemaal niks.

• Doe de boodschappen op een moment dat je het fitst bent. Weet je nog niet zo goed wanneer dat is, dan kan een logboek bijhouden je misschien wat inzicht geven. Sowieso is een logboek een ideaal middel om daar waar nodig de planning aan te passen.

• Maak van te voren een boodschappenlijstje, houdt hierbij rekening met de looproute van de winkel. Dat bespaart heen en weer geloop. Weet je deze niet uit het hoofd, vraag dan een plattegrond aan de filiaalleider. Houdt deze erbij tijdens het maken van je lijstje.

• En doe boodschappen op een rustig moment. Weet je niet goed wat het rustigste moment is om boodschappen te doen? Ook dat kun je aan de filiaalleider vragen.

• Gebruik eventueel een zonnebril en/of oordoppen. Draag eventueel comfortabele schoenen zonder hak, omdat hakken spierspanning in de kuit veroorzaakt en zo kan bijdragen aan overprikkeling.

• Gebruik aparte tassen. In de ene doe je de spullen die koel of in de vriezer moeten of de spullen die je dezelfde dag nog nodig hebt. Zet eventueel van te voren daar een kruisje bij op het boodschappenlijstje, zodat je niet ter plekke hoeft te bedenken wat in welke tas hoort. In de andere de spullen die je dus niet direct hoeft in te ruimen.

• Maak gebruik van de zelfscanner. Deze heeft enkele voordelen:
-je ziet direct wat je kwijt bent.
-het is een houvast. Mocht je de draad even kwijt raken, kun je immers op de scanner goed zien waar je precies gebleven bent.
-je kunt de boodschappen meteen goed inruimen en je hoeft ze niet eerst op de band te leggen. Het bespaart je enkele handelingen, maar vooral ook gedoe aan de kassa.

• Zorg voor een klein beursje waar alleen dat inzit wat je nodig hebt; geld en pinpas. Dat voorkomt dat je nog moet gaan zoeken als je moet betalen. Dat is ook een pluspunt van de zelfscanner, je ziet meteen wat je kwijt bent. Eventueel het hersenletsel contact kaartje dat je kunt overhandigen in geval van “nood”.

• Wil niets baten, kijk dan of een bezorgservice geen optie is. Zo kun je online, in alle rust, je boodschappen doen. En schroom ook niet om hulp te vragen. Maaltijdvoorziening of maaltijdboxen zoals Hello Fresh kunnen, als de financiën dat toe laten, misschien ook een uitkomst bieden. Daarnaast hoef je dan ook niet na te denken over het menu.

• Als je thuis komt na het boodschappen doen, ruim dan de gekoelde tas uit. Laat de andere staan voor een later moment of voor een ander. Jij kunt nu eerst gaan rusten. Doe dat ook. Ga niet nog even door. Want door dat even dat en nog even dit ga je onopgemerkt over je grenzen.

Bijtanken van een lege accu kost veel meer energie. Voorkom dus dat je in het “rood” gaat en pak op tijd je rust.

Heb jij misschien zelf nog aanvullingen? Reageer dan gerust. En zo helpen we elkaar “de winkel” door.

Priscilla Janssen, Ambulant begeleider BZW bij SGL zorg